* Sporting Lisbon - Arsenal: 0h45 ngày thứ Sáu 10/3, giờ Hà Nội.
"Saka thể hiện phong độ tuyệt vời, và tầm ảnh hưởng của Martinelli trong lối chơi của Arsenal cũng rất lớn. Nhưng thành công của họ không phải là ngẫu nhiên, mà đến từ chiến thuật của Arteta. Đối thủ vẫn loay hoay tìm câu trả lời cho bài toán này", Sky Sports bình luận.
Martinelli (trái) và Saka là đôi cánh lợi hại của Arsenal mùa này. Ảnh: Sky Sports
Sau ba trận không thắng - gồm thua Everton 0-1, hòa Brentford 1-1, thua Man City 1-3, Arsenal đã trở lại khi giành trọn 12 điểm từ bốn trận gần nhất, với đống góp quyết định từ cặp tiền đạo cánh.
Saka ghi dấu với pha dứt điểm chân phải tung nóc lưới Everton và bắt vô-lê chân trái về góc xa trong trận gặp Aston Villa. Martinelli chấm dứt chuỗi tám trận tịt ngòi bằng pha đệm vào lưới trống tại Villa Park, đặt lòng về góc xa ghi bàn quyết định trước Leiceter, rồi lập cú đúp vào lưới Everton. Tốc độ cao cùng khả năng dứt điểm lạnh lùng của tiền đạo Brazil là sự kết hợp hiếm có.
Với 11 bàn, Martinelli đứng thứ năm trong danh sách Vua phá lưới tại Ngoại hạng Anh mùa này, nhiều hơn Saka đúng một bàn. Tuyển thủ Anh còn có chín pha kiến tạo, nhiều nhất trong số những người chạm mốc mười bàn từ đầu mùa. Cả hai đều là trụ cột của Arsenal khi mới 21 tuổi.
Nhưng Saka và Martinelli cũng là những người hưởng lợi từ hệ thống được thiết lập để họ thành công. "Chúng tôi cố gắng giúp Saka và Martinelli bằng lối chơi tập thể để đưa họ vào những tình huống một đấu một càng nhiều càng tốt", Arteta giải thích sau trận thắng Everton trên sân Emirates.
Phát biểu của Arteta được chứng minh qua thống kê về số lượng tình huống một đấu một - những khoảnh khắc trong một trận khi một cầu thủ có bóng và bị cô lập trước một đối thủ duy nhất. Khác với thống kê về số lần đi bóng thành công, cầu thủ tấn công không bắt buộc phải dẫn bóng và cố vượt qua đối phương để được tính là tình huống một đối một. Thống kê này đơn giản chỉ ghi lại số lần những tình huống một đấu một được tạo ra.
Theo đó, Saka nhận bóng trong những tình huống này 270 lần tại Ngoại hạng Anh mùa này, nhiều hơn 67 lần so với cầu thủ xếp sau - chính là Martinelli. Bộ đôi của Arsenal cũng là hai cầu thủ duy nhất vượt con số 200, với người xếp thứ ba là Solly March của Brighton có 196 lần.
Saka và Martinelli đứng đầu Ngoại hạng Anh mùa này ở thống kê về những tình huống một đấu một. Ảnh: Sky Sports
Vì thế, không có gì ngạc nhiên khi Saka thực hiện nhiều pha rê bóng hơn bất kỳ cầu thủ nào khác tại giải, với Martinelli một lần nữa xếp thứ hai. Họ thường xuyên nhận bóng trong những tình huống "khuyến khích" việc vượt qua đối thủ để tạo khác biệt.
Saka còn dẫn đầu ở thống kê cố gắng qua người nhiều nhất tại Ngoại hạng Anh, nhưng so với người xếp sau - Wilfried Zaha - thì hoàn cảnh lại khác. Hơn một nửa trong số 110 lần rê bóng mà Saka đã thực hiện - thực tế là 65 lần, tương đương 59% - đến trong tình huống một đối một. Zaha, tiền đạo của Crystal Palace, đứng thứ hai với 94 lần rê bóng, nhưng chỉ có 22 lần - tương đương 23% - đến ở tình huống một đấu một.
Với Mohamed Salah - cầu thủ ghi bàn nhiều nhất cho Liverpool - thông số này thậm chí còn thấp hơn, với 18 trong số 85 lần rê bóng đến trong tình huống một đối một - tương đương 21%. Thực tế, trong top 10 cầu thủ rê bóng tại giải, Saka và Martinelli là những cầu thủ duy nhất sở hữu tỷ lệ này hơn 50%.
Việc thi đấu trong tập thể luôn chiếm ưu thế cũng giúp Saka và Martinelli đạt thông số cao, khi Arsenal kiểm soát bóng nhiều hơn 18 trong số 19 đội khác tại Ngoại hạng Anh.
Nhưng mọi thứ không dừng lại ở đó. Sự luân chuyển của trái bóng, toàn bộ cách bố trí đội hình, chiến thuật của Arteta được thiết kế với mục đích như vậy. HLV Tây Ban Nha đang cố gắng tạo ra những tình huống một đấu một cho các cầu thủ chạy cánh để họ có thể xuyên thủng hàng thủ đối phương.
Trong bóng đá hiện đại, hậu vệ biên chồng cánh từng được đánh giá là nhân tố chính của lối chơi tấn công. Họ có thể đón bóng rồi tạt vào vòng cấm, hoặc là sự phân tâm giúp các đồng đội trên hàng công có thêm khoảng trống và thời gian xử lý bóng. Nhưng đây không phải phong cách chủ đạo của Arsenal.
Giống Pep Guardiola tại Man City - người thường muốn làm điều tương tự với Jack Grealish và Riyad Mahrez - các hậu vệ cánh thường đá khá xa các tiền vệ cánh tương ứng.
Ví dụ trong trận gặp Everton, khi Saka cầm bóng sát bên phải, White lùi về giữa sân và Arsenal khi đó như đá với hệ thống 3-2-5. Lúc này, Martin Odegaard di chuyển sang phải để phối hợp và hỗ trợ Saka.
Saka (áo đỏ) góc phải trong hệ thống 3-2-5 khi Arsenal tấn công ở trận thắng Everton. Ảnh: chụp màn hình
Cách lên bóng của Arsenal cũng liên quan đến vị trí cơ thể chính xác của Saka và Martinelli khi nhận bóng. Arteta muốn hai cầu thủ này dạt sát đường biên để đón bóng và hướng mặt về khung thành, thay vì những tình huống quay lưng che chắn hậu vệ đối phương.
"Tôi không thích những đường bóng thẳng giữa các cầu thủ chạy cánh", HLV 40 tuổi từng nói. "Tại sao ư? Vì nếu hậu vệ cánh chuyền cho cầu thủ tấn công quay lưng về phía khung thành, cậu ấy không thể phát triển lối chơi, luôn bị theo kèm và khó xoay lưng đi bóng".
Trận thắng 2-0 trên sân Tottenham hồi tháng 1 là ví dụ khác cho thấy cách Saka tìm cách di chuyển rộng nhất có thể để nhận đường chuyền từ White ở một góc mà ngôi sao người Anh có đủ khoảng trống để xoay người và đối mặt với cầu thủ Tottenham.
Saka nhận bóng từ Ben White để chuẩn bị đối mặt với hậu vệ biên của Tottenham. Ảnh: chụp màn hình
Nếu White bị đẩy rộng hơn khi cầm bóng, Saka sẽ di chuyển, tìm kiếm khoảng trống thay vì lùi sâu đón đường chuyền thẳng của đồng đội và nhận bóng trong thế quay lưng. Như trong trận thắng West Ham vào Ngày tặng quà, tiền vệ 21 tuổi chạy ra sau hàng thủ đội khách để White phất dài.
Martinelli có phong cách tương tự bên cánh trái. Anh có nhiều pha xâm nhập vòng cấm từ những tình huống một đấu một hơn bất kỳ cầu thủ nào khác ở Ngoại hạng Anh. Bàn thắng của Martinelli trong trận gặp Brighton đến từ pha di chuyển từ cánh trái vào trung lộ để đón đường chuyền một chạm vượt tuyến của Odegaard.
Martinelli ghi bàn thứ tư cho Arsenal trước Brighton trong trận vòng 18 Ngoại hạng Anh ngày 31/12. Ảnh: AP
Khi đó, Martinelli vẫn còn rất nhiều việc phải làm khi tăng tốc từ phần sân nhà. Cả người chuyền và đón bóng đều phải ở đẳng cấp rất cao để triển khai từ phần sân nhà rồi ăn mừng bàn thắng chỉ vài giây sau đó. Khả năng tỏa sáng của những cá nhân xuất sắc trong tập thể Arsenal đang tạo sự khác biệt trong cuộc đua vô địch.
Nhưng điều rõ ràng là họ đang được trao mọi cơ hội để phát triển nhờ vào các quyết định chiến thuật của một HLV đã nhận ra cách tốt nhất để phát huy tối đa những điểm mạnh này. Tạo ra những tình huống một đối một cho các cầu thủ chạy cánh chính là tuyệt chiêu của Arteta.
