Người hâm mộ Việt Nam có lẽ chưa quên lần gần nhất gặp Uzbekistan ở một trận chính thức: trận chung kết U23 châu Á 2018. Tiền vệ Nguyễn Quang Hải ghi tuyệt phẩm sút phạt dưới trời mưa tuyết ở Thường Châu, Trung Quốc để gỡ hòa 1-1, trước khi thua 1-2 bởi cú đánh đầu của Andrey Sidorov ở phút cuối hiệp phụ thứ hai. Hơn sáu năm đã trôi qua kể từ ngày đó.
Uzbekistan từng thuộc Liên Xô (cũ), nằm ở Trung Á, có diện tích 448.000 km2, gần gấp rưỡi Việt Nam. Tuy nhiên, mật độ dân số của họ thấp hơn khoảng bốn lần so với Việt Nam. Sau trận chung kết năm 2018, trong khi hàng triệu người Việt Nam xuống đường ăn mừng vị trí á quân, người Uzbekistan không làm vậy dù đội nhà vô địch. Theo trang Uzbekistan Geneva, các môn võ vật (kurash) và đua ngựa là phổ biến nhất nước này, sau đó mới tới bóng đá.
Uzbekistan trong trận chung kết U23 châu Á gặp Việt Nam tại thành phố Thường Châu, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc, ngày 27/1/2018. Ảnh: Xinhua.
Uzbekistan không được coi là đội tuyển thuộc nhóm đầu châu Á, khi chưa từng dự World Cup. Họ đang đứng vị trí 64 FIFA, thấp hơn nhiều so với nhóm bốn đội mạnh trong Top 25 như Nhật Bản, Hàn Quốc, Iran và Australia. Tuy nhiên, những thành tích của bóng đá trẻ Uzbekistan trong khoảng 15 năm qua không kém đối thủ nào tại châu lục.
Uzbekistan vô địch U16 châu Á năm 2012, U23 năm 2018 và U20 năm 2023. Thành tích của họ tại đấu trường thế giới còn ấn tượng hơn, khi vào tứ kết U17 World Cup 2011, 2023, và tứ kết U20 World Cup 2013, 2015. Tại U20 World Cup năm ngoái, Uzbekistan vượt qua vòng bảng và chỉ dừng bước ở vòng 1/8 trước Israel - đội sau đó loại tiếp Brazil tại tứ kết.
Cùng giai đoạn, Nhật Bản chỉ một lần vào tứ kết World Cup, đó là U17 năm 2011. Hàn Quốc không tiến sâu như vậy ở U17 World Cup, nhưng từng vào chung kết U20 World Cup 2019 nhờ tài năng của tiền vệ ngôi sao Lee Kang-in. Uzbekistan có thể làm tốt hơn Nhật Bản ở hệ U17 và U20 thế giới, nhưng vẫn lép vế ở cấp U23. Nhật Bản và Hàn Quốc đều dự Olympic bảy kỳ gần nhất, còn Uzbekistan chưa từng được tới sân chơi này.
Màn trình diễn ở U20 World Cup giúp năm cầu thủ Uzbekistan được đôn lên đội U23 đá giải châu Á ở Qatar hiện tại, là hậu vệ Zafarmurod Abdurakhmatov, Abdukodir Khusanov, Makhmud Makhamadzhonov, tiền vệ Umarali Rakhmonaliev và Abbosbek Fayzullaev. Trong đó, Khusanov và Fayzullaev chỉ mới đến hôm 21/4 Qatar do CLB không nhả người sớm.
Fayzullaev trong một trận của Uzbekistan tại U20 châu Á ở Uzbekistan tháng 3/2023, khi anh là cầu thủ hay nhất giải. Ảnh: Asian Game
Fayzullaev mới 21 tuổi, cao 1,67 m, đã là trụ cột đội tuyển Uzbekistan vào tứ kết Asian Cup 2023, chỉ thua nhà vô địch Qatar trên loạt đá luân lưu. Tiền vệ này cũng thường xuyên thi đấu cho CSKA Moscow ở giải Ngoại hạng Nga mùa này. Trong trận gần nhất cho CSKA hôm 20/4, Fayzullaev nhận thẻ vàng và bị treo giò ở trận tiếp theo gặp ngày 25/4. Một số tranh luận đặt nghi vấn anh cố tình làm vậy để có thể về hội quân U23 Uzbekistan.
Trung vệ Khusanov cao 1,87 m, đã chơi 13 trận cho Lens mùa này, trong đó có hai trận ở Champions League và một lần đá chính tại Europa League. Fayzullaev và Khusanov lần lượt được định giá 5,3 triệu và 2,1 triệu USD, trong nhóm đáng giá nhất giải, theo Transfermarkt. Hai cầu thủ này bỏ ngỏ khả năng đấu với Việt Nam, vì không có nhiều ý nghĩa.
Uzbekistan và Việt Nam cùng thắng hai trận đầu vòng bảng trước Kuwait và Malaysia, nên vào tứ kết sớm một lượt đấu. Ở lượt cuối, hai đội chỉ còn đấu với nhau để xác định đội đứng đầu và nhì bảng. Đội đầu bảng D sẽ đụng Arab Saudi tại tứ kết, còn nhì bảng D gặp Iraq. Uzbekistan chỉ cần hòa sẽ đứng đầu bảng, nhưng họ có lẽ sẽ không đá hết sức khi giải đấu có lịch dày, ba ngày một trận.
