Trong quá khứ, thành tích tốt nhất của bóng đá châu Phi tại World Cup là ba lần vào tứ kết của Cameroon năm 1990, Senegal 2002 và Ghana 2010. Cả ba lần đó, các đội tuyển châu Phi đều được dẫn dắt bởi các HLV ngoại, lần lượt là Valery Nepomnyashchy (Nga), Bruno Metsu (Italy) và Milovan Rajevac (Serbia).
Vì thế, chiến công của Morocco tại Qatar 2022 càng thêm ý nghĩa và đáng tự hào. Họ không chỉ giúp châu Phi lần đầu tiên vào đến bán kết một kỳ World Cup, mà còn làm được điều đó với người con của chính đất nước Morocco trên băng ghế chỉ đạo: HLV Walid Regragui. Đây cũng mới là HLV nội thứ hai dẫn dắt Morocco tại một kỳ World Cup, sau Abdellah Blinda năm 1994.
Regragui được các thành viên tuyển Morocco tung hô sau khi thắng Bồ Đào Nha 1-0 tại tứ kết World Cup 2022. Ảnh: FRMF
Tuy nhiên, Regragui suýt chút nữa đã không có vinh dự này. Trong hành trình vòng loại World Cup khu vực châu Phi, HLV Vahid Halilhodzic là người dẫn dắt đội tuyển Morocco.
Halilhodzic được xem như dị nhân của bóng đá Nam Tư cũ. HLV người Bosnia luôn có thành tích tốt tại hầu hết đội bóng ông dẫn dắt, song để lại tiếng xấu về quan hệ hục hặc với các học trò. Nhà cầm quân này từng đưa Bờ Biển Ngà vào World Cup 2010 và Nhật Bản vào World Cup 2018, song đều bị sa thải trước khi giải diễn ra không lâu. Tình trạng này tái diễn tại Morocco, khi ông bị sa thải tháng 8/2022 do những bất đồng về định hướng của đội tuyển.
Dưới trướng Halilhodzic, Morocco đã vượt qua Congo để sớm có vé tại Qatar. Nhưng nội tình đội bóng lại bất ổn, khi ông mâu thuẫn với những cầu thủ có tiếng nói trong đội tuyển là tiền đạo Hakim Ziyech và hậu vệ cánh Noussair Mazraoui. Halilhodzic cáo buộc Ziyech từ chối ra sân tập. Và vì điều này, cầu thủ đang khoác áo Chelsea phẫn nộ, và tuyên bố giã từ ĐTQG hồi đầu năm.
Ngay sau khi Halilhodzic rời đi, Ziyech quyết định trở lại và cống hiến cho đội tuyển. Nguyên nhân là việc FRMF bổ nhiệm Regragui – người đàn anh được nhiều cầu thủ Morocco nể trọng.
Regragui xuất thân là cầu thủ và từng chơi cho đội tuyển Morocco giai đoạn 2002-2009, mới treo giày hồi 2011. Nhiều tuyển thủ Morocco hiện tại vẫn còn ký ức về Regragui thời ông còn chơi hậu vệ cánh, lăn xả cho màu áo đội tuyển trong 45 lần ra sân.
Nhờ Regragui, Ziyech trở lại đội tuyển Morocco và góp phần làm nên kỳ tích cho đội tại World Cup 2022. Ảnh: AFP
Sau khi treo giày, Regragui làm trợ lý cho HLV trưởng Rachid Taoussi trên đội tuyển, rồi khởi nghiệp ở CLB FUS Rabat trong giai đoạn 2014-2019. Dưới sự dẫn dắt của Regragui, FUS Rabat thăng hoa, đoạt cả hai danh hiệu nội địa Morocco. Khi chuyển sang dẫn dắt Wydad, Regragui thậm chí còn giúp CLB Morocco đánh bại đương kim vô địch Al Ahly để vô địch Champions League châu Phi. Xen giữa quãng thời gian dẫn dắt Rabat và Wydad, Regragui từng giúp CLB Al-Duhail của Qatar vô địch quốc nội.
Những thành tích dồn dập ngay đầu sự nghiệp cầm quân khiến Regragui được ví von là "Guardiola của Morocco". Dù vậy, thời gian chuẩn bị quá gấp rút - với chỉ ba tháng cùng hai trận giao hữu trước thềm World Cup 2022 bị xem là quá ngắn ngủi để Regragui có thể đặt dấu ấn lên Morocco. Nhưng thực tế đã cho thấy điều ngược lại. Morocco trở thành ngựa ô tại Qatar, lần lượt hòa Croatia 0-0, thắng Bỉ 2-0, thắng Canada 2-1 để đứng nhất vòng bảng, rồi loại Tây Ban Nha bằng loạt luân lưu ở vòng 1/8, trước khi làm nên lịch sử với trận thắng Bồ Đào Nha 1-0 ở tứ kết.
Một trong những dấu ấn lớn nhất của Regragui nằm ở tinh thần đoàn kết của đội tuyển. Ông thuyết phục thành công Ziyech trở lại và cầu thủ này đã chơi xuất sắc từ đầu giải. Regragui cũng không ngần ngại đặt trọn niềm tin vào những tuyển thủ sinh ra hoặc lớn lên ở ngước ngoài. Trong ba tháng cầm quân, ông lần lượt triệu tập thêm Walid Cheddira (tiền đạo, sinh ở Italy), Anass Zaroury (tiền đạo - Bỉ), Bilal El Khannous (tiền vệ - Bỉ), Abde Ezzalzouli (tiền vệ - Tây Ban Nha)... để hợp cùng dàn "Morocco kiều" đang làm rường cột ở đội như Yassine Bounou (sinh tại Canada), Achraf Hakimi (Tây Ban Nha), Ziyech và Mazraoui (đều Hà Lan).
Trong một cuộc họp báo, Regragui thừa nhận đã phải chiến đấu để triệu tập được 14 cầu thủ sinh ra hoặc lớn lên ở nước ngoài vào danh sách 26 người đi Qatar.
Ông kể: "Trước giải, chúng tôi gặp vấn đề vì chuyện phân biệt người sinh ra ở châu Âu và không sinh ra ở Morocco. Tôi nhiều lần bị chất vấn tại sao đội tuyển không chơi với những người sinh ra ở Morocco? Và thành công hôm nay cho thấy người Morocco ở đâu cũng là người Morocco. Khi lên tuyển, họ đều sẵn sàng cống hiến, chiến đấu tới cùng vì màu cờ sắc áo. Chính tôi tôi cũng sinh ra tại Pháp, nhưng không ai có quyền nghi ngờ tình yêu tôi dành cho Tổ quốc".
"Tôi luôn dặn các học trò hãy cống hiến 100% mỗi khi lên tuyển. Có những cầu thủ sinh ra ở những quốc gia có nền bóng đá phát triển như Đức, Italy, Tây Ban Nha, Pháp, Hà Lan hay Bỉ... và mang tới sự kết hợp đặc biệt cho tuyển Morocco", Regragui nói thêm.
Đội tuyển Morocco dành sự kính trọng tuyệt đối cho một HLV sẵn sàng gạt bỏ dư luận để chiến đấu vì quyền lợi các cầu thủ. Khi trận đấu với Tây Ban Nha vừa kết thúc, Regragui còn chưa kịp hết ngỡ ngàng trước chiến thắng lịch sử đã được các học trò lao tới công kênh trên tay ăn mừng. Họ tiếp tục làm điều đó sau khi Morocco đánh bại Bồ Đào Nha.
Nhưng "Guardiola phiên bản Morocco" không chỉ giỏi thu phục lòng người, mà còn cho thấy tài ứng biến chiến thuật sắc sảo.
Ronaldo vào sân, nhưng "tắt điện" toàn tập trước hệ thống phòng ngự kỷ luật của Morocco trong trận tứ kết World Cup 2022 trên sân Al Thumama ngày 10/12. Ảnh: Reuters
Tính đến trước bán kết, Morocco là đội phòng ngự tốt nhất giải, thậm chí chưa để đối phương sút tung lưới lần nào. Bàn thua duy nhất của họ là tình huống trung vệ Nayef Aguerd phản lưới trong trận thắng Canada. Trước một Morocco luôn bị đặt ở "cửa dưới", những ngôi sao tấn công hùng hậu của Croatia, Bỉ, Tây Ban Nha rồi Bồ Đào Nha đều im tiếng.
Đấu pháp mà Regragui lựa chọn qua từng trận được xem là chìa khóa giúp Morocco làm nên kỳ tích. Trước Croatia, Bỉ và Tây Ban Nha, đại diện châu Phi đều chủ động phòng ngự, ngăn cản đối phương và chuyển trạng thái tấn công nhanh nhờ các ngòi nổ như Hakimi hay Ziyech. Những tình huống bóng chết cũng được Morocco tập luyện kỹ càng, như cách họ từng hai lần đưa bóng vào lưới Thibaut Courtois (một bàn không được công nhận).
Sau khi vượt qua Tây Ban Nha, Regragui cho biết ông đã chỉ đạo các học trò chủ động nhường thế trận cho đối phương. HLV này giải thích: "Chúng tôi thống nhất sẽ không cầm nhiều bóng, nhưng không phải sợ hãi. Chúng tôi đủ khiêm tốn để biết mình chẳng phải tuyển Đức, Pháp hay Anh để cạnh tranh quyền kiểm soát bóng với Tây Ban Nha. Chẳng ai có thể lấy được trái bóng trong chân họ. Vậy nên tôi chấp nhận không có bóng, bởi tôi có phải phù thuỷ đâu! Chúng tôi biết Tây Ban Nha chủ yếu dựa vào lối chơi cầm bóng và đã cố gắng ngăn cản rất nhiều cơ hội trong suốt 120 phút. Kế hoạch đề ra ban đầu đã được tuân thủ và trận đấu bước vào loạt luân lưu như xổ số. Nhưng khi bạn có một thủ thành xuất sắc, cơ hội chiến thắng của bạn cao hơn".
Vào tứ kết gặp Bồ Đào Nha, Regragui lại chọn cách tiếp cận khác cho Morocco. Vẫn bắt đầu bằng phòng ngự theo khối đội hình thấp và trung bình, không cầm nhiều bóng, nhưng đại diện châu Phi tích cực tấn công hơn hẳn so với ba trận trước đó. Họ nhiều lần khoét vào hai cánh, nơi cặp hậu vệ biên Bồ Đào Nha quen dâng cao tấn công, và chọn bóng bổng để tấn công vào cặp chốt chặn khập khiễng của đối phương với trung vệ Pepe có phần chậm chạp ở tuổi 39 chơi cạnh Ruben Dias.
Lựa chọn này cho kết quả hoàn hảo. Morocco làm tắt điện dàn sao tấn công Bồ Đào Nha vừa bùng nổ với sáu bàn nã vào lưới Thụy Sĩ ở vòng 1/8. Ngay cả khi Cristiano Ronaldo vào sân từ phút 51, các học trò của Regragui vẫn đứng vững.
Thống kê cho thấy Morocco chỉ cầm bóng 26%, nhưng dứt điểm chín cú với ba lần trúng đích, bằng Bồ Đào Nha - đội 12 dứt điểm lần. Và một trong số đó là pha đánh biên mang lại cho họ bàn thắng quý như vàng ròng. Hậu vệ trái Yahia Attiyat Allah dâng cao, treo bóng bổng vào cấm địa, nơi trung phong cao 1,88 m Youssef En-Nesyri bật cao đánh bại cả thủ môn Diego Costa lẫn Dias trong pha không chiến, ghi bàn duy nhất.
En-Nesyri bật nhảy 2,78 mét ghi bàn giúp Morocco hạ Bồ Đào Nha 1-0 ở tứ kết World Cup 2022 trên sân Al Thumama ngày 10/12. Ảnh: Reuters
"Tôi chắc rằng nhiều người sẽ nói đây là phép màu, nhưng Morocco thắng Bỉ, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha mà không để thủng lưới. Đó là thành quả của sự chăm chỉ", Regragui nói.
Những kỷ lục đã bị xô đổ trong những ngày thăng hoa tại Qatar, nhưng Regragui chưa muốn dừng cuộc vui. "Chúng tôi có thể mơ. Tại sao chúng tôi không mơ về chức vô địch World Cup? Bạn không mất bất cứ thứ gì để có ước mơ như vậy", Regragui nói sau chiến thắng lịch sử 1-0 trước Bồ Đào Nha trên sân Al Thumama. "Mọi đội tuyển đều phải đạt phong độ đỉnh cao nếu muốn đánh bại Morocco lúc này. Điều đó sẽ không dễ dàng đối với họ. Đó là thông điệp mà chúng tôi muốn gửi đến các đối thủ".
