Vào cuối sự nghiệp đỉnh cao, khi không còn thi đấu ở châu Âu, Guardiola cảm thấy những thay đổi khiến ông trở nên thừa thãi, cả về chiến thuật lẫn nghĩa đen. "Những cầu thủ như tôi đã tuyệt chủng", ông nói khi đó.
Năm 2004, vai trò tiền vệ kiến tạo lùi sâu không còn được đánh giá cao. Bóng đá đã phát triển và khao khát những phẩm chất khác từ các tiền vệ. "Kỹ năng của tôi không hề suy giảm", Guardiola giải thích thêm. "Chỉ là bóng đá đã khác. Để thi đấu trước hàng thủ bốn người, bạn phải có khả năng tranh chấp, tắc bóng, như Patrick Vieira hay Edgar Davids. Nếu bạn có thể chuyền, đó là điểm cộng".
Năm 2023, khi chuẩn bị cùng Man City đấu Crystal Palace do Patrick Vieira dẫn dắt, mọi thứ đã thay đổi. Đó là thứ bóng đá được mô tả bởi Guardiola hồi đó, dù dường như nó không thể nhận ra đối với những khán giả nhỏ tuổi. Bóng đá thay đổi một lần nữa, và chính Guardiola đã làm điều đó.
Tầm ảnh hưởng của Pep Guardiola (giữa) là rất rõ rệt lên thế hệ nhà cầm quân hiện tại. Bên trái là Mikel Arteta của Arsenal, và bên phải là Vincent Kompany của Burnley. Ảnh: Sky Sports
Tại Selhurst Park hôm nay, Rodri nhiều khả năng sẽ là tiền vệ lùi sâu nhất. Anh thi đấu mạnh mẽ và tranh chấp tốt hơn Guardiola, nhưng chắc suất đá chính chủ yếu nhờ khả năng chuyền bóng tương tự ông thầy đồng hương. Đã có 2.046 đường chuyền được thực hiện bởi Rodri ở Ngoại hạng Anh mùa này - nhiều hơn 314 so với người gần nhất.
Khi Guardiola gạt Yaya Toure và chọn Sergio Busquets đá trận ra mắt Barca ở vị trí thấp nhất hàng tiền vệ, chỉ huy lối chơi cùng Xavi trong trận đầu tiên của ông trên sân nhà Camp Nou, không ai ngờ rằng ông đã thiết lập bóng đá theo một con đường khác. Tiki-taka sắp đi vào từ vựng tiếng Anh.
Nhắc lại những câu nói của chính Guardiola cho ông nghe sau hai thập kỷ và mười danh hiệu VĐQG, người đàn ông 52 tuổi không còn cứng rắn trong quan điểm của bản thân. Bóng đá đã "uốn" theo ý muốn của Guardiola, nhưng tình cảnh nhìn chung vẫn không thay đổi.
"Thể chất của tôi không cho phép tôi thi đấu theo cách mà chúng tôi cần chơi hiện nay", Guardiola nói với Sky Sports. "Có lẽ họ sẽ bắt tôi uống nhiều vitamin hơn, tôi sẽ ăn ngon hơn hoặc ngủ ngon hơn. Tôi có thể khỏe hơn, tôi không biết. Nhưng tôi có cảm giác rằng các cầu thủ trong thời kỳ đó, họ nhanh chân hơn".
Kể từ thời điểm Guardiola bước vào chương cuối sự nghiệp, thể chất và thể lực cầu thủ đã được cải thiện đáng kể. "Tôi nghĩ các cầu thủ được chăm sóc tốt hơn trước rất nhiều", ông nói. "Chế độ dinh dưỡng tuyệt vời, tốt hơn nhiều. Việc tập luyện trên sân, ngoài sân, trong phòng tập được theo dõi hoàn hảo, 24/24h. Trước đây, bạn thi đấu xong rồi ra về. Chúng tôi không có nhiều hơn hai bác sĩ vật lý, một bác sĩ và thi đấu ít trận hơn. Bây giờ, mỗi cầu thủ bóng đá giống như một cỗ máy. Đó là lý do tại sao mọi thứ có chút khác biệt".
Nhưng với tất cả sức mạnh thể chất của cầu thủ hiện đại, số liệu thống kê cho thấy số pha tắc bóng ở Ngoại hạng Anh ít hơn so với một thập kỷ trước. Guardiola - người đàn ông tới Anh và lập tức khẳng định rằng ông không phải là HLV cho các pha tắc bóng - đã tìm thấy sự đồng thuận trong bóng đá. Trong khi đó, những đường chuyền, ngày càng tăng. Đã có tổng cộng gần 50.000 đường chuyền tại Ngoại hạng Anh trong 10 năm kể từ năm 2011 - thời điểm mà Guardiola được tôn thờ tại Barca với chức vô địch Champions League thứ hai trước Man Utd.
Số pha tắc bóng trung bình ở Ngoại hạng Anh giảm sau khi Pep Guardiola đến sau mùa giải 2014-2015.
Số đường chuyền trung bình mỗi trận ở Ngoại hạng Anh tăng sau khi Pep Guardiola đến. Ảnh: Sky Sports
Và bây giờ, Guardiola có nguy cơ trở thành nạn nhân của chính những thay đổi và thành công của ông, khi những người lấy cảm hứng từ ý tưởng đó đã nổi lên với nguồn năng lượng mới của riêng họ. Đó là Mikel Arteta, trợ lý đồng hương thân tín một thời của Guardiola tại Man City, với Arsenal đang bay cao trên đỉnh bảng Ngoại hạng Anh. Arteta đạt được thành tích như vậy một phần nhờ vào việc biến Oleksandr Zinchenko - cựu cầu thủ Man City - trở thành hậu vệ biên ảo, người thường xuyên bó vào trung lộ và triển khai bóng.
Đó là khái niệm chiến thuật khó có thể tin được, với cả cầu thủ hay HLV, nếu không có Guardiola. "Tôi không biết", HLV Tây Ban Nha nói, mỉm cười và từ chối nhận sự tán dương nào. Nhưng câu trả lời là rất rõ ràng. Arteta được cựu đội trưởng Man City Vincent Kompany mô tả là "một phần mở rộng của Guardiola" - hai người rất đồng điệu về cách xây dựng trận đấu.
Không chỉ Arteta, Vincent Kompany cũng là thách thức với Guardiola khi Burnley của ông sẽ đụng Man City ở tứ kết Cup FA ngày 18/3. Burnley lột xác dưới trướng Kompany, khi kiểm soát bóng trung bình 64% để dẫn đầu Championship, bỏ xa nhóm bám đuổi tới 10 điểm.
Chưa hết, tại Tây Ban Nha, Xavi giúp Barca lật đổ Real tại Siêu Cup Tây Ban Nha và đang hướng tới danh hiệu La Liga đầu tiên từ năm 2019.
Đây có phải là bằng chứng cho thấy tầm ảnh hưởng của Guardiola lên thứ bóng đá đã khiến chính ông tuyệt chủng? "Tôi đánh giá cao nhận định đó vì cái tôi của tôi. Cảm ơn bạn, nhưng tôi sẽ đáp rằng đó là một câu hỏi dành cho họ, Arteta, Kompany hay Xavi", Guardiola nói.
Có lẽ điều mà Guardiola cần với tư cách một cầu thủ giai đoạn cuối sự nghiệp là ông thầy như... Guardiola. Ông đến tận Mexico năm 2005 để tìm kiếm một HLV như vậy và chơi những trận cuối cùng tại Dorados de Sinaloa dưới trướng Juanma Lillo - trợ lý sau này của ông tại Man City.
Khi đó, Guardiola như một người lạc hậu, một người đàn ông hết thời. Nhưng có lẽ bóng đá chỉ mang tính chu kỳ, và Guardiola tin rằng những ý tưởng tốt nhất sẽ hiệu quả trong mọi thời đại. "Tôi khá chắc chắn rằng việc thi đấu như 20 hoặc 30 năm trước cũng sẽ hiệu quả ngày nay", ông nhận định. "Không phải vì Arsenal hay Burnley hay Xavi ở Barca làm điều đó. Bóng đá là bóng đá kể từ khi nó được tạo ra. Các đường chuyền giống nhau, mặt sân cũng vậy. Không phải 14 đấu 14, mà là 11 đấu 11. Quan trọng nhất là việc bạn đọc tình huống thế nào".
HLV 52 tuổi nói tiếp: "Những đường chuyền luôn có thể thực hiện được, mọi lúc. Sau đó, chất lượng của các cầu thủ mà chúng tôi có ở tuyến trên, nhiều khía cạnh khác. Nhưng để chơi thứ bóng đá như những năm 1970 với Brazil, hay những năm 1980 hay 1990, tất nhiên bạn có thể làm được. Điều đó phụ thuộc vào cảm xúc của các HLV, cách mà họ muốn CLB thi đấu. Đơn giản vậy thôi. Trong 20 năm tới, nếu có HLV nào thích cách mà Arsenal, Barca, Burnley hay Man City đang thi đấu, họ sẽ cho CLB thi đấu như vậy".
Miễn cưỡng thừa nhận việc là nhân vật chủ chốt kết nối một số HLV thành công nhất ở châu Âu hiện tại, Guardiola tỏ ra thoải mái hơn khi thảo luận về nguồn cảm hứng của chính ông. Ông tiếp tục nuôi dưỡng ý tưởng rằng nếu không có Johan Cruyff, ông sẽ kết thúc ở giải hạng ba của Tây Ban Nha, hơn là vô địch Cup châu Âu ở tuổi 21. Cruyff từng chế giễu Guardiola chậm chạp khi lần đầu nhìn ông thi đấu, nhưng vẫn tiếp tục trao niềm tin cho chàng trai Tây Ban Nha này nắm vai trò chủ chốt trong đội hình trong mơ ở Barca.
Nói về Cruyff vào năm 2016, Guardiola khẳng định rằng ảnh hưởng của ông đối với thế hệ tiếp theo, ảnh hưởng đối với các học trò, là dấu ấn thực sự của sự vĩ đại, hơn bất kỳ số danh hiệu nào mà ông đã giành được. "Tất cả những gì tôi có thể nói là ảnh hưởng của Cruyff với tôi là rất lớn. Đó là thực tế", Guardiola nói, khi được đề cập lại những phát biểu của ông bảy năm trước.
Nhưng, một lần nữa, Guardiola phủ nhận tầm ảnh hưởng của bản thân. "Đồng thời, tôi không ở đây để thay đổi bất cứ điều gì hay gây ảnh hưởng cho các thế hệ khác", ông nói tiếp. "Điều đó sẽ rất tự phụ. Và có một số khía cạnh đáng kinh ngạc để họ triển khai cách chơi mà nằm ngoài tầm kiểm soát của tôi. Khi điều này xảy ra, bạn phải vững vàng và nói 'Tôi thích xem đội của mình chơi theo cách tôi muốn thấy'. Đó là điều quan trọng nhất, và chuyện gì xảy ra thì chuyện gì xảy ra. Về những người khác, đó là câu hỏi cho những người khác".
(theo Sky Sports)
