Năm 1896, kỳ Olympic hiện đại đầu tiên diễn ra tại Athens, Hy Lạp. Các nhà vô địch sẽ được trao tặng một tấm HC bạc, trong khi HC đồng dành cho người về nhì. Nhưng vào năm 1904, các nhà vô địch trúng mánh lớn khi họ được trao HC vàng nguyên chất, dù kích thước nhỏ hơn. Truyền thống này kéo dài đến năm 1912, khi Thế chiến thứ nhất chấm dứt "cơn sốt vàng".
Hiện tại, những tấm HC vàng thực ra được làm bằng bạc nguyên chất, và được phủ một lớp vàng nặng ít nhất 6 g, tương đương với ba chiếc răng vàng. Như vậy, các VĐV không cắn huy chương vàng để kiểm tra xem đó có phải vàng thật hay không, mà chủ yếu để đáp ứng các nhiếp ảnh gia.
Giá trị quy đổi ra tiền của khối lượng kim loại trong một tấm huy chương là khoảng 500 đô la Mỹ. Những tấm huy chương nổi tiếng, hoặc đi cùng với một câu chuyện lịch sử đặc biệt, từng được rao bán với giá hơn 1 triệu đô la Mỹ ở phiên bán đấu giá.
Có khoảng 10.000 VĐV từng giành HC vàng Olympic. Na Uy giành nhiều HC vàng Olympic hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới, tính trên đầu người. Kình ngư Michael Phelps (Mỹ) là nhà VĐV vô địch Olympic nhiều lần nhất với 23 HC vàng, bên cạnh 3 HC bạc và 2 HC đồng.
