Màn trình diễn của Rice trong trận hòa 2-2 trên sân West Ham hồi tháng Tư đã phần nào thuyết phục Arsenal chi số tiền kỷ lục cho một tuyển thủ người Anh.
Khi đó, đoàn quân dưới trướng Mikel Arteta dẫn hai bàn chỉ sau 10 phút và dường như đang hướng tới chiến thắng sẽ giúp họ bỏ xa Man City sáu điểm. Nhưng tất cả đã thay đổi chỉ với một khoảnh khắc khôn ngoan của Rice - cầu thủ vừa trở thành bản hợp đồng đắt giá nhất lịch sử của chính Arsenal.
Phút 31, khi thấy Kieran Tierney chuẩn bị chuyền cho Thomas Partey trước vòng cấm, Rice lập tức chạy nước rút để áp sát tiền vệ người Ghana. Anh tranh cướp thành công rồi đưa bóng cho Lucas Paqueta - người bị trung vệ Gabriel Magalhaes đốn ngã và mang lại quả penalty. Trên chấm 11m, Said Benrahma đánh lừa Aaron Ramsdale để rút ngắn cách biệt, tạo bước ngoặt cho trận đấu. Cả cuộc đua vô địch Ngoại hạng Anh cũng xoay chiều với tình huống này, và nó bắt đầu với Rice.
Chỉ một tình huống đó cho thấy nhiều phẩm chất khiến Rice trở nên hấp dẫn với Arsenal. Đó là khả năng đoán trước cơ hội, tốc độ và sức mạnh để áp sát cầu thủ đối phương và cướp bóng, sự điềm tĩnh để kiến tạo cho đồng đội và từ đó tạo khác biệt.
Nó cũng cho thấy sự tiến hóa của cầu thủ 24 tuổi về mặt chuyên môn. Rice khởi nghiệp ở vị trí trung vệ tại West Ham trước khi lên đá tiền vệ trụ. Bây giờ, vai trò của Rice toàn diện hơn, hiệu quả ở cả hai phần sân giúp anh trở thành vụ tuyển mộ kỷ lục của bóng đá Anh với 137 triệu USD, vượt con số 136 triệu USD của tiền vệ Enzo Fernandez khi tới Chelsea hồi tháng 1/2023.
Như Partey trực tiếp trải nghiệm, khả năng tranh chấp của Rice là rất mạnh mẽ. Thủ quân của West Ham dẫn đầu về số lần thu hồi bóng Ngoại hạng Anh mùa trước, với tổng số 334, còn Rodri của nhà vô địch Man City đứng thứ hai. Anh cũng thực hiện nhiều lần đánh chặn nhất với 63 lần - thông số tốt nhất giải.
Bản đồ nhiệt cho thấy sự thay đổi đáng kể về phạm vi hoạt động, theo sự tiến hóa về lối chơi của Declan Rice trong màu áo West Ham. Ảnh: Sky Sports
Rice thường chơi cặp với Tomas Soucek ở West Ham, nhưng khả năng tranh chấp đó, cùng với sức mạnh thể chất và chất lượng phân phối bóng của anh trong cả khoảng cách ngắn và dài, có thể dễ dàng được khai thác ở vị trí số 6 trong hệ thống của Arteta.
"Khi sự nghiệp thăng tiến, Rice có thể trở thành một số 6 đúng nghĩa", HLV West Ham David Moyes nói hồi tháng Tư. Và đó nhiều khả năng là vị trí mà tuyển thủ Anh sẽ thường xuyên đảm nhiệm tại sân Emirates.
Thực tế, Partey vẫn là nhân tố chủ chốt ở hàng tiền vệ Arsenal. Nhưng anh vừa bước sang tuổi 30, chỉ còn hai năm hợp đồng và thường xuyên chấn thương vào những giai đoạn quan trọng của "Pháo thủ". Đó là lý do những tin đồn về việc Partey có thể rời CLB xuất hiện từ đầu hè 2023.
Ngược lại, Rice mới 24 tuổi và vẫn chưa đạt đến đỉnh cao phong độ. Anh cũng thể hiện sự mạnh mẽ ấn tượng, góp mặt trong 93% số trận đấu của West Ham tại Ngoại hạng Anh ở năm mùa giải qua. Thông số này của Partey chỉ là 71% số trận đấu của Arsenal trong ba mùa gần nhất.
Rice nhiều khả năng sẽ đá ở chính giữa và thấp nhất trong hàng tiền vệ của hệ thống 4-3-3 tại Arsenal mùa sau.
Arteta hiểu rằng không thể tiếp tục dựa vào thể lực của Partey, nên đã ký một phương án thay thế ngắn hạn là Jorginho vào tháng Giêng. Thực tế, tiền vệ Ecuador Moises Caicedo là mục tiêu số một của Arsenal trong kỳ chuyển nhượng tháng 1/2023. Khi Brighton hét giá 100 triệu USD, "Pháo thủ" đã bỏ cuộc và chuyển hướng, săn cầu thủ của Chelsea.
Sau sáu tháng, Arsenal chấp nhận số tiền thậm chí lớn hơn nhiều để ký hợp đồng với Rice. Nhưng Rice không chỉ được đánh giá cao ở độ tin cậy và mạnh mẽ, mà còn ở khả năng kéo bóng nơi trung tuyến.
Sự thăng tiến vượt bậc của Rice ở khía cạnh đó đã được Gareth Southgate chú ý. "Rice phá vỡ các tuyến rất tốt và giờ cậu ấy tự tin hơn để điều khiển trái bóng và đưa nó về phía trước", HLV tuyển Anh nói vào năm ngoái, và điều đó được thể hiện rõ ở các thông số.
Theo dữ liệu từ Second Spectrum - công ty phần mềm định nghĩa một lần kéo bóng là "cầu thủ đưa bóng di chuyển 10m trở lên khi đang kiểm soát", Rice có 400 lần kéo bóng, chỉ kém Rodri tại Ngoại hạng Anh mùa trước, trong khi không ai kéo bóng xa hơn về khoảng cách so với Rice (7,6 km).
Ấn tượng hơn nữa là gần 70% số lần kéo bóng của Rice đến trong tình trạng "bị gây áp lực", nghĩa là có các cầu thủ đối phương áp sát, tranh chấp. Tuyển thủ Anh cũng qua người 214 lần nhờ các pha kéo bóng, thống số cao thứ tư tại giải.
Rice đi bóng trước sự áp sát của Saka và Odegaard (số 8) trong trận West Ham ngược dòng, cầm hòa Arsenal 2-2 tại Ngoại hạng Anh mùa vừa qua. Ảnh: Shutterstock
Thực hiện là một chuyện, thành công là chuyện khác. Trong trận gặp CLB Bỉ Gent ở tứ kết Europa Conference League, Rice cướp bóng từ phần sân nhà, xộc thẳng vào vòng cấm, vượt qua hai cầu thủ rồi sút chân trái chìm chéo góc tung lưới đối thủ.
Khả năng tăng tốc và phá vỡ các tuyển của Rice là điều mà Arsenal không có trong số các lựa chọn tiền vệ lùi sâu của họ mùa trước, và sẽ cho phép CLB làm tổn thương các đối thủ theo cách khác từ mùa tới. Điều thú vị hơn là tân binh của Arsenal hiện có khả năng tạo đột biến ở một phần ba sân đối phương. Bàn thắng vào lưới Gent kể trên là một trong mười pha lập công của Rice kể từ đầu mùa 2021-2022. Dứt điểm là khả năng khác mà Rice đã phát triển mạnh mẽ.
Kể từ khi chuyển từ hàng thủ lên hàng tiền vệ dưới thời Manuel Pellegrini vào đầu mùa 2018-2019, số cơ hội tạo ra, đường chuyền ở một phần ba cuối sân và số cú sút trong 90 phút của Rice đều tăng đều đặn, đạt mức cao nhất mùa trước.
Vì thế, ngoài việc sử dụng ở vị trí số 6, Arteta có thể sẽ cảm thấy tự tin rằng Rice có thể lấp vào khoảng trống ở vị trí số 8 bên cánh trái mà Granit Xhaka bỏ trống, cùng với khả năng thủ lĩnh thay tiền vệ Thụy Sĩ.
Rice cũng có thể đá ở vị trí của một số 8, lệch trái trong hệ thống 4-3-3 của Arsenal.
Moyes nhìn thấy tiềm năng tương tự ở Rice, khi nói "anh có thể chơi ở vị trí tiền vệ tấn công" vào tháng trước, và phát biểu đó đến bất chấp bối cảnh rất khác ở West Ham. CLB này chỉ cầm bóng trung bình 41% mùa trước - thấp thứ ba tại giải - so với 60% của Arsenal, tức đòi hỏi Rice nhiều hơn ở vai trò phòng ngự.
Nhưng điều đáng chú ý là Rice - người chỉ xếp sau James Ward-Prowse của Southampton và Pascal Gross của Brighton về quãng đường di chuyển, thể hiện khả năng chơi ở vị trí tiền vệ box-to-box (con thoi) và có vai trò quan trọng trong cách West Ham tấn công.
Không phải ngẫu nhiên mà West Ham hướng phần lớn các đợt tấn công xuống cánh trái, nơi Rice kết hợp rất hiệu quả với Said Benrahma, Lucas Paqueta, các hậu vệ trái Aaron Cresswell và Emerson Palmieri, cũng như các trung vệ lệch trái Angelo Ogbonna và Nayef Aguerd.
Sự kết nối, vùng hoạt động, tần suất hoạt động và khả năng hỗ trợ phòng ngự của Rice phần lớn đều diễn ra bên cánh trái của West Ham ở Ngoại hạng Anh mùa trước.
Không khó để tưởng tượng Rice kết nối phòng thủ và tấn công theo cách tương tự ở sân Emirates, khi Arsenal tìm cách củng cố cánh trái ngang bằng với cánh phải - nơi đội trưởng Martin Odegaard thi đấu ăn ý với cầu thủ hưởng lương cao nhất đội Bukayo Saka.
Theo Sky Sports, dù thi đấu ở vị trí nào, Rice sẽ tăng thêm sự chắc chắn cho khả năng kiểm soát bóng của Arsenal. Đồng thời với việc cải thiện khả năng tấn công những mùa qua, Rice đã phát huy hết sức mạnh ở khía cạnh phòng thủ.
Dù thực hiện ít pha tắc bóng hơn ở mùa 2022-2023 so với ba trong số bốn mùa trước đó, Rice lại trở thành đối thủ khó bị đánh bại hơn trong các pha một đấu một. Sự tiến bộ của anh được thể hiện rõ qua việc giảm tần suất bị rê bóng qua hàng năm. Mùa trước, con số này chỉ là 0,55 lần mỗi 90 phút, ít hơn ba lần so với mùa giải 2018-2019, mùa đầu anh chơi ở vị trí tiền vệ. Trong khi đó, Partey và Rodri bị rê bóng qua người nhiều gấp đôi tần suất mỗi 90 phút trong mùa 2022-2023.
Sự toàn diện giúp Rice có thể đảm nhận những vai trò khác nhau và cuối cùng, đó là khía cạnh quan trọng khác với Arteta - người luôn tìm cách giúp Arsenal có thể đa dạng hóa, thuần thục với nhiều hệ thống chiến thuật từ khi bắt đầu nắm đội.
"Chúng tôi muốn có sự linh hoạt và đa năng", Arteta nói với Sky Sports năm 2020. "Chúng tôi sẽ khó kiểm soát hơn nếu có thể thành thạo hai hoặc ba đội hình. Luôn có nguyên tắc giống nhau, nhưng có thể thay đổi hệ thống , và để tấn công và phòng thủ theo những cách khác nhau".
Rice ra mắt với số áo 41 bên cạnh HLV Arteta (trái) và Giám đốc Thể thao Edu trên sân Emirates ngày 15/7. Ảnh: AFC
Tầm quan trọng của sự đa năng ở Arsenal chỉ tăng lên kể từ đó, đến mức nó là một trong những phẩm chất đầu tiên mà HLV Tây Ban Nha đề cập khi thương thảo về sự xuất hiện của năm trong số sáu bản hợp đồng lớn gần đây nhất, từ Gabriel Jesus đến Leandro Trossard và mới nhất là Jurrien Timber - người có thể đá hậu vệ phải, trung vệ và tiền vệ trụ.
Arteta chưa từ bỏ xu hướng đó và hy vọng rằng Rice - tiền vệ có tư duy nhanh nhạy đã tạo bước ngoặt trong cuộc đua danh hiệu tại sân vận động London mùa trước - có thể giúp Arsenal vươn tới đẳng cấp cao hơn và hướng tới những danh hiệu lớn từ mùa tới.
