Khi một HLV áp dụng chiến thuật mới, các đồng nghiệp có thể sẽ lưu ý. Còn khi Pep Guardiola dùng chiến thuật mới hoặc lâu không xuất hiện, đồng nghiệp sẽ nghiên cứu và sao chép lại.
Vì thế, những gì Guardiola làm được ở trận Man City thắng Arsenal trên sân Etihad mùa trước có thể tạo ra một xu hướng chiến thuật mới từ mùa tới. Khi đó, HLV người Tây Ban Nha sử dụng lối đá bóng dài, trực diện để hạ gục cách áp sát tầm cao của Arsenal.
HLV Pep Guardiola trong trận Man City thắng Arsenal 4-1 trên sân Etihad ngày 26/4/2023. Ảnh: Reuters
Khi đó, Arsenal vẫn còn đứng đầu Ngoại hạng Anh với ba điểm nhiều hơn Man City, nhờ lối đá áp sát tốt nhất giải, theo chỉ số cướp bóng tầm cao lên tới 388 lần. Chỉ số này được tính mỗi khi một đội đoạt bóng ở khu vực 40 m tính từ cầu môn đối thủ. Arsenal cũng nhiều lần hãm thành từ một tình huống cướp bóng tầm cao nhất, với 36 pha dứt điểm trong 21 trận tính đến lúc đó.
Guardiola nhận thức rõ lối đá áp sát của Arsenal nguy hiểm thế nào, nên ông sử dụng chiến thuật khác. Vì thế, Man City chơi trực diện.
Họ không chơi như Bolton thời Sam Allardyce, khi thủ môn Jussi Jaaskelainen liên tục phất bóng dài lên cho tiền đạo Kevin Davies. Nhưng họ cũng không đá theo cách thường thấy ở một đội bóng của Guardiola. Man City chỉ giữ bóng 37% thời lượng trận đó, chuyền bóng đến đích 120 lần, những thống kê thấp nhất đội sau bảy năm dưới trướng Guardiola.
Cũng chưa có khi nào thủ môn Ederson phải chuyền dài nhiều như vậy ở Man City, với 20 tình huống đưa bóng sang phần sân đối thủ. Ngay cả khi không chịu áp lực, anh cũng phất bóng bổng trực diện cho cầu thủ tấn công, với độ chính xác không tồi.
Những đường chuyền của thủ môn Ederson trong trận Man City thắng Arsenal 4-1 ngày 26/4/2023. Ảnh: Opta
Trận gặp Arsenal không phải lần duy nhất Man City chuyển hướng đá trực diện mùa 2022-2023, thời điểm có tới hơn nửa trong số 11 trận Ederson chuyền dài nhiều nhất kể từ khi gia nhập đội năm 2017.
Erling Haaland là nhân tố quan trọng giúp Guardiola triển khai phương án này, nhờ chiều cao 1,94 m và lối đá ít chạm. Khi tiền đạo Na Uy cập bến Etihad hè 2022, nhiều người lo ngại liệu anh có thích nghi lối chơi của Guardiola, nhưng ông nghĩ khác. "Chúng tôi sẽ phải thích nghi với những pha chạy chỗ của Haaland", ông nói hồi tháng 1/2023.
Khả năng làm tường của Haaland giúp Man City thoải mái chơi bóng dài hơn. Phút thứ sáu, tiền vệ Martin Odegaard đẩy lên áp sát John Stones ngay trong cấm địa. Hậu vệ này không ngại phất lên cho Haaland làm tường, gạt bóng cho Kevin de Bruyne lao lên. Tiền vệ Bỉ xộc thẳng trung lộ, rồi sút vào lưới, chỉ chín giây từ khi Stones bắt đầu phất dài.
Haaland làm tường cho De Bruyne lao lên ở bàn mở tỷ số của Man City. Ảnh: chụp màn hình
Tấn công trực diện không phải điểm mới trong bóng đá, và cũng không chỉ Man City làm vậy. Các đội khác như Brentford, Crystal Palace hay thậm chí Man Utd cũng ưa dùng những đường bóng dài. Phương án này có thể ngày càng xuất hiện nhiều hơn, khi các đội càng áp sát tầm cao hơn, với cường độ lớn hơn.
Lối chơi áp sát ngày càng hiệu quả ở Ngoại hạng Anh. Bảy mùa liên tiếp gần đây, giải phá kỷ lục về số lần cướp bóng tầm cao, trung bình 16 tình huống mỗi trận mùa trước. Các đội không chỉ cướp bóng tầm cao nhiều hơn, còn chuyển hóa những cơ hội như thế tốt hơn. Thông số cướp bóng tầm cao dẫn tới dứt điểm ở Ngoại hạng Anh tăng liên tục 13 năm qua.
Các bàn thắng được ghi từ một tình huống cướp bóng tầm cao cũng tăng hơn gấp đôi ở Ngoại hạng Anh 10 năm qua, lên mức 98 bàn mùa trước. Cả 20 đội tại giải đều ghi ít nhất một bàn từ những pha bóng như thế. Man City, Arsenal, Brentford và Tottenham dẫn đầu thông số này, với chín bàn, Leicester và Brighton bảy bàn, còn Leeds sáu bàn.
Các đội dù trình độ thế nào, đều có xu hướng áp sát tầm cao với cường độ lớn hơn, và đó có thể là nguyên nhân khiến Ederson phải chuyền dài nhiều hơn ở mùa trước.
Trước xu hướng này, các đội sở hữu tiền đạo cao to sẽ là lợi thế, để đón những đường bóng dài. Wout Weghorst không ghi nổi bàn nào ở Ngoại hạng Anh mùa trước, nhưng vẫn được chơi 17 trận bởi chiều cao 1,97 m giúp anh có lợi thế hơn khi đón những đường bóng bổng.
Trùng hợp là lần đầu kể từ mùa 2015-2016, ba cầu thủ dẫn đầu danh sách ghi bàn đều là tiền đạo trung tâm, với Haaland 36 bàn, Harry Kane 30 bàn và Ivan Toney 20 bàn. Những năm trước, các tiền đạo cánh như Mohamed Salah, Son Heung-min, Sadio Mane hay Raheem Sterling thường đứng trong nhóm đầu.
Trước mùa 2015-2016, các cầu thủ ghi bàn hàng đầu đều là tiền đạo trung tâm. Bốn cầu thủ ghi nhiều bàn nhất mùa 2014-2015, hay bảy trong tám cầu thủ đứng đầu mùa trước đó đều là tiền đạo cắm. Ở mùa 2011-2012, cả 10 cầu thủ ghi bàn hàng đầu đều là tiền đạo "số 9" điển hình.
Chiến thuật trong bóng đá phát triển không ngừng, nhưng pha thêm tính chu kỳ. Tuy nhiên, tìm được những tiền đạo như Haaland, Kane hay Toney lúc này không hề đơn giản. Gabriel Jesus không phải mẫu cầu thủ thích chơi quay lưng về cầu môn đối phương, còn Darwin Nunez hay Marcus Rashford có thể hình tốt nhưng thích đá dạt cánh. Không phải ngẫu nhiên khi một tiền đạo mới ghi chín bàn tại một giải thuộc top năm châu Âu như Rasmus Hojlund được Atalanta hét giá 100 triệu USD.
Một năm trước đó, Man City chỉ tốn 63 triệu USD để tuyển mộ Haaland. Và nếu các đối thủ cạnh tranh không tìm được trung phong cắm đẳng cấp, thầy trò Guardiola có thể tiếp tục thống trị giải.
(theo Opta)
